PERŁY KRÓLOWEJ

Król Zygmunt Stary podarował królowej Bonie wiele włości. Wśród podarków znalazł się także zamek książąt mazowieckim w Czersku. Królowa przybyła tam w 1520 roku. Wybudowała na dziedzińcu renesansowy dworek, a w okolicy założyła winnicę oraz gospodarstwo, w którym uprawiono warzywa włoskie. Gdy czterdzieści lat później opuszczała kraj udając się do swych posiadłości w Italii zbierała skrzętnie wszystkie dobra kolekcjonowane przez wiele lat. Przybyła też do Czerska aby i stąd wydostać swe skarby. Aby przyspieszyć pakowanie sama też chwytała mniejsze szkatułki i zanosiła je do powozu. W czasie znoszenia jednej z nich zauważyła, że spod wieka wysunął się długi sznur pereł. Zahaczyła nim o cegłę wystającą z muru i przerwała sznur. Perły rozsypały się po posadzce, lecz królowa nie zebrała ich, ani też nikomu zebrać nie pozwoliła.

Legenda głosi, że w czasie pełni księżyca na murach zamku pojawia się biała postać zbierająca rozsypane niegdyś perły i gdy tylko pracę swą zakończy one rozsypują się ponownie i zaczyna wszystko od początku.

Od 1547 roku zamek podlegał królowej Bonie, która nakazała wymianę drewnianej zabudowy dziedzińca na murowaną. Powstała wtedy tzw. rezydencja Bony,  zwany dworem Feliksa Parysa lub Wielkim Domem wzmiankowanym w 1549 roku, a także Dom południowy.

Do dzisiaj zachowana jest większość murów zamku oraz wszystkie trzy wieże (Brama, Południowa i Zachodnia), z których można podziwiać panoramę okolicy. W obrębie murów znajdują się fundamenty kościoła zamkowego. Murowana zabudowa z XVI wieku nie zachowała się.